W miejsce religii (PDF)

---

W miejsce religii (PDF) - Opis

Autor omawia poglądy sześciu filozofów - Nietzschego, Heideggera, Adorna, Deleuze'a, Derridy i Meillassoux - istotne dla próby stworzenia filozofii nadziei radykalnej. Uwzględnia też przemyślenia Blocha, którego pomysłów nie sposób pominąć, oraz Agambena, mimo iż jego propozycja zupełnie nie odpowiada temu, co potocznie kojarzy się z nadzieją. Przedstawia własną, nawiązującą do myśli hermeneutycznej, propozycję zarysu filozofii nadziei radykalnej.

Nadzieja radykalna wydaje się czymś niedorzecznym, gdyż jej spełnienie wykracza poza aktualną zdolność rozumienia. Przekracza znany nam świat, co przypomina sytuację nadziei religijnej. W odróżnieniu od niej nadzieja filozoficzna oczekuje swego urzeczywistnienia w sferze doczesności, choć w sposób, którego nie jesteśmy w stanie precyzyjnie określić, co wcale nie oznacza jej irracjonalności.

*********

In Place of Religion. The Philosophy of Radical Hope

The author discusses the views of six philosophers: Nietzsche, Heidegger, Adorno, Deleuze, Derrida and Meillassoux, which were essential to the attempt to create the philosophy of radical hope. He also explores Bloch's thoughts, whose ideas cannot be omitted, as well as the works of Agamben, even though his views are not usually associated with hope. He also outlines his own philosophy of radical hope, which refers to hermeneutics.

*********

Prof. dr hab. Włodzimierz Lorenc - kierownik Zakładu Historii Filozofii Współczesnej w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalizuje się w zakresie filozofii hermeneutycznej (...) więcej i filozofii człowieka.
Autor książek: "Spór o naturę filozofii a uniwersalizm. Od Kanta po Marksa" (1991), "Hegel i Derrida. Filozofia w wersji radykalnej" (1994), "W poszukiwaniu filozofii humanistycznej. Heidegger, Levinas, Foucault, Rorty, Gadamer" (1998), "Hermeneutyczne koncepcje człowieka. W kręgu inspiracji heideggerowskich" (2003), "Hermeneutyczne koncepcje człowieka. 2. Dilthey, Misch, Bollnow" (2008), "Filozofie skończoności" (2016), "Filozofia hermeneutyczna. Inspiracje, klasycy, radykalizacje" (2019), "W miejsce religii. Ku filozofii nadziei radykalnej" (2021).

---------

Prof. dr hab. Włodzimierz Lorenc - a head of the Department of the History of Contemporary Philosophy at the Institute of Philosophy of the University of Warsaw. Spis treści:
Wstęp
Wprowadzenie
1. Czym jest nadzieja radykalna i czy problematyka ta przynależy do filozofii?
2. Problematyka nadziei w ramach filozofii metafizycznej
3. Zagrożenia związane z próbami tworzenia filozofii nadziei radykalnej
4. Ernst Bloch i jego pozbawiona treści nadzieja radykalna
4.1. Historyczne przesłanki podjęcia problematyki nadziei
4.2. Filozoficzne zamiary Blocha
4.3. Krytyka istniejącej filozofii
4.4. Antropologiczne przesłanki nadziei i jej historyczne formy
4.5. Status nadziei w filozofii nadziei
4.6. Próba podsumowania filozofii nadziei
5. Giorgio Agamben i jego radykalna nadzieja nieodpowiadająca naszym rzeczywistym pragnieniom
5.1. Agambenowska wizja filozofii i stających przed nią zadań
5.2. Ujęcie współczesności jako przesłanka myśli Agambena
5.3. W jakim sensie nadchodząca wspólnota jest naszym zbawieniem?
5.4. Czy ukazana przez Agambena nadzieja jest prawdziwą nadzieją?
6. Próba podsumowania obu ujęć problematyki nadziei
Friedrich Nietzsche: filozofia w miejsce religii
1. Kwestia wyjątkowości filozofii Nietzschego
2. Dlaczego stworzenie nowej filozofii jest czymś pilnym?
3. Zadania stające przed filozofią
4. Odejście od dotychczasowej filozofii
5. Czy Nietzsche jest filozofem metafizycznym?
6. Nawiązanie do religii
7. Czy propozycja Nietzschego określona może być mianem filozofii?
Problematyka radykalnej nadziei w myśli Martina Heideggera
1. Wczesne poglądy Heideggera: filozofia jako sposób odzyskania tego, co łączy się z wiarą religijną
1.1. Nowy wariant fenomenologii jako postać krytyki współczesnej filozofii
1.2. Faktyczne życie (faktyczność) jako źródłowy motyw filozofowania
1.3. Chrześcijańskie inspiracje Heideggera
1.4. Filozofowanie w miejsce chrześcijańskiej wiary
2. Problematyka nadziei w myśli Heideggera etapu Bycia i czasu
2.1. Czy możliwe jest filozofowanie w próżni? Przejście ku zagadnieniu bycia
2.2. Problem bycia i jego powiązanie z naszą skończonością
2.3. Problematyka człowieka a kwestia ugruntowania metafizyki
2.4. Laicyzacja chrześcijańskiego modelu życia duchowego. Heidegger w roli chrześcijańskiego misjonarza
2.5. Wnioski odnoszące się do problematyki nadziei
3. Myśl Heideggera po zwrocie: filozofia bez nadziei i nadzieja bez filozofii
3.1. Od pytania o sens bycia do pytania o jego prawdę
3.2. Czy późny Heidegger jest filozofem?
3.3. Wnioski
Ograniczenia metafizycznego sposobu ugruntowania nadziei radykalnej na przykładzie poglądów Theodora W. Adorna
1. Adorno jako krytyk dotychczasowej filozofii
2. Metafizyczny wymiar myśli Adorna
3. Metafizyka jako mikrologia
4. Zalety i ograniczenia zaproponowanego ujęcia metafizyki
5. Główny powód niepowodzenia filozofii Adorna
Gilles Deleuze jako krytyk metafizyki inicjujący filozofię nadziei radykalnej
1. Stosunek Deleuzea do dotychczasowej filozofii
2. Filozoficzny zamiar Deleuzea: ku metafizyce niesubstancjalnej
3. Filozofia Deleuzea jako filozofia różnicy i filozofia powtórzenia
4. Czy Deleuzeowi udaje się odejście od teologicznych uwikłań dotychczasowego myślenia?
5. Teologiczne przesłanki problematyki nadziei radykalnej
Problematyka nadziei radykalnej w myśli Jacquesa Derridy
1. Przesłanki myśli Derridy i wczesna faza jego twórczości
2. Późna twórczość Derridy
3. Czy dekonstrukcja jest wyrazem odnowienia religii?
4. Próba określenia sensu Derridiańskiej nadziei i jej związku z filozofią
Quentin Meillassoux jako filozof nadziei radykalnej: przesłanki nadziei na powszechną sprawiedliwość dla żywych i umarłych
1. Ocena stanu współczesnej filozofii i aktualnej sytuacji kultury
2. Filozoficzny pomysł Meillassoux
3. Ocena filozoficznego pomysłu Meillassoux
4. Nowy sposób wyrażenia chrześcijańskiej nadziei
5. Czy oferowana przez Meillassoux nadzieja jest spełnieniem naszych aspiracji?
Zakończenie
1. Groźba odchodzenia od filozofii
2. Główne wyznaczniki filozofii nadziei radykalnej
3. Ku hermeneutycznej filozofii nadziei radykalnej
4. Z jakich powodów filozofia hermeneutyczna może stać się przesłanką filozofii nadziei radykalnej?
5. Zarys filozofii nadziei radykalnej
6. Podsumowanie
Spis literatury cytowanej mniej