Niechciana stołeczność

---

Niechciana stołeczność - Opis

Nominacja do Nagrody Pióro Fredry 2022

Wyjątkowy album będący kompendium aktualnej wiedzy na temat dziedzictwa Trzeciej Rzeszy w Krakowie, pokazujący mało znany i przemilczany fragment historii miasta. Kraków w czasie II wojny światowej stał się obiektem unikatowego eksperymentu, który miał zmienić historyczny polski gród, siedzibę królów, w niemieckie miasto, stolicę Generalnego Gubernatorstwa. Jako nowa stolica już nie Kraków, ale Stadt Krakau miał otrzymać nowy szlif urbanistyczny.
Architektura została wykorzystana także jako narzędzie brutalnej i krwawej polityki wymierzonej w miasto i jego mieszkańców. Niszczono polskie elity, instytucje kulturalne i naukowe, rabowano dzieła sztuki. Likwidowano pomniki i polskie symbole narodowe, zmieniano nazwy własne placów i ulic, nadając im germańskie brzmienia. Nad nimi zaś unosiły się wszechobecne swastyki, z ulicznych głośników płynęły nazistowskie komunikaty.
Urbanistyka odgrywała również istotną rolę w realizacji Zagłady. Kraków jest jedynym miastem na świecie, na którego terenie Niemcy umieścili obóz koncentracyjny KL Plaszow. Zlokalizowano go celowo na terenie dwóch cmentarzy żydowskich, w miejscu oddalonym o zaledwie kilka kilometrów od modernizowanego przez okupacyjne władze centrum.
Album zawiera ok. 350 wyjątkowych ilustracji. Wśród nich znajdują się zdjęcia pokazujące najbardziej znane i utożsamiane z Krakowem miejsca w hitlerowskiej scenografii wciąganie flagi Trzeciej Rzeszy na Zamku Królewskim na Wawelu, burzenie pomnika Mickiewicza, niemal niewidoczny spod flag ze swastykami krakowski rynek, (...) więcej przemianowany na Adolf Hitler Platz podczas uroczystości związanych z pierwszą rocznicą wybuchu wojny. Dziedziniec Zamku Królewskiego na Wawelu podczas rocznicy urodzin Adolfa Hitlera, Muzeum Narodowe przerobione na dom niemiecki i kasyno a Collegium Maius na Institut fr Deutsche Ostarbeit.
Obok zdjęć w albumie znajdują się plany architektoniczno-urbanistyczne, dzięki którym Kraków miał stać się wzorcowym miastem Trzeciej Rzeszy, wygodnym dla niemieckich mieszkańców i dostosowanym do potrzeb niemieckiej administracji. Znajdziemy tu projekty przebudowy Wawelu, modernizacji linii komunikacyjnych, budowy dzielnicy rządowej w okolicy Błoń, stworzenia reprezentacyjnej niemieckiej dzielnicy rządowej na Dębnikach i nie mieckiego osiedla na ul. Królewskiej.
Materiałowi graficznemu towarzyszą eseje m. in. Jacka Purchli, Andrzeja Chwalby, Żanny Komar i Moniki Rydiger, które omawiają działalność Niemców w przestrzeni miejskiej oraz obrazują życie codzienne w okupowanym Krakowie. mniej