Psychologia języka i komunikacji (E-book)

Psychologia języka i komunikacji (E-book) - Opis

Pierwsze wydanie Psychologii języka uzyskało w 2004 roku Nagrodę im. Władysława Witwickiego, przyznawaną przez Wydział I Nauk Społecznych Polskiej Akademii Nauk Rozważania tej książki koncentrują się na dwóch podstawowych funkcjach języka: reprezentatywnej w stosunku do rzeczywistości i komunikacyjnej służącej porozumiewaniu się. Każda z nich ma swe korzenie w biologicznej ewolucji gatunku Homo sapiens. Te funkcje języka realizowane są przez dwie kompetencje naszego umysłu: ściśle językową i komunikacyjną. W książce przedstawiono ich charakterystykę, filogenezę i ontogenezę, podstawy neurofizjologiczne, jak też związki z myśleniem i komunikowaniem się niewerbalnym. Książka adresowana jest do psychologów, językoznawców, dziennikarzy i szerzej do osób zainteresowanych procesami komunikacji społecznej. Spis treści: PRZEDMOWA DO WYDANIA DRUGIEGO9
ROZDZIAŁ I. PSYCHOLOGIA JĘZYKA A PSYCHOLINGWISTYKA I SOCJOLINGWISTYKA. UWAGI WSTĘPNE11
ROZDZIAŁ 2. PODSTAWOWE POJĘCIA, HISTORIA I METODY PSYCHOLINGWISTYKI16
2.1. Podstawowe pojęcia psycholingwistyki16
2.2. Historia psycholingwistyki17
2.3. Metody psycholingwistyki20
ROZDZIAŁ 3. FUNKCJE JĘZYKA: REPREZENTATYWNA I KOMUNIKACYJNA ORAZ ICH ODNIESIENIE DO KOMPETENCJI JĘZYKOWEJ I KOMUNIKACYJNEJ22
3.1. Różne użycia języka22
3.2. Charakterystyka językowej funkcji reprezentatywnej25
3.3. Charakterystyka językowej funkcji komunikacyjnej30
3.4. Relacje między kompetencją językową a kompetencją komunikacyjną32
3.5. Konkluzja37
ROZDZIAŁ 4. POCHODZENIE JĘZYKA38
4.1. Czym język ludzki różni się od (...) więcej "języków" zwierzęcych?38
4.2. Protojęzyk a język naturalny43
4.3. Filogeneza języka47
4.3.1. Powstanie języka a dobór naturalny50
4.3.2. Język a teoria umysłu51
4.3.3. Dwustopniowość ewolucji języka53
4.3.4. Po co powstał język?55
ROZDZIAŁ 5. NEUROFIZJOLOGICZNE PODŁOŻE JĘZYKA57
5.1. Uwagi wstępne57
5.2. Metody badań neurofizjologicznych mózgu58
5.3. Lokalizacja mózgowa funkcji językowych59
5.4. Specjalizacja półkul mózgowych w funkcjach językowych62
ROZDZIAŁ 6. WYTWARZANIE I PERCEPCJA DZWIĘKÓW MOWY67
6.1. Uwagi wstępne67
6.2. Wytwarzanie dźwięków mowy68
6.3. Percepcja dźwięków mowy72
ROZDZIAŁ 7. PRZYSWAJANIE JĘZYKA PRZEZ MAŁE DZIECKO80
7.1. Wprowadzenie80
7.2. Metody badania rozwoju języka małego dziecka80
7.3. Fazy rozwoju języka84
7.4. Przyswajanie poszczególnych składników wiedzy językowej87
7.4.1. Rozwój składnika fonologicznego87
7.4.2. Rozwój słownika umysłowego88
7.4.3. Rozwój aspektu syntaktycznego wiedzy językowej91
7.4.4. Rozwój aspektu pragmatycznego wiedzy językowej93
7.5. Zaburzenia rozwoju językowego94
7.6. Główne podejścia teoretyczne w badaniu rozwoju językowego u dziecka95
7.6.1. Dowody na biologiczne uwarunkowania języka95
7.6.2. Dowody na społeczne uwarunkowania języka69
7.6.3. Inne problemy kontrowersyjne97
ROZDZIAŁ 8. CHARAKTERYSTYKA KOMPETENCJI JĘZYKOWEJ100
8.1. Ustalenia terminologiczne100
8.2. Główne założenia leżące u podstaw kompetencji językowej101
8.3. Rys historyczny generatywistycznych koncepcji kompetencji językowej103
8.4. Istota UG w świetle różnych koncepcji generatywistycznych108
8.5. Inne modele UG111
8.6. Współczesne podejścia do kompetencji językowej114
Dodatek. Kompetencja językowa ludzi niesłyszących118
ROZDZIAŁ 9. SŁOWNIK UMYSŁOWY119
9.1. Uwagi wstępne119
9.2. Znaczenie słów120
9.3. Metody badania słownika umysłowego122
9.4. Organizacja słownika umysłowego125
9.4.1. Aspekt semantyczny129
9.4.2. Aspekt syntaktyczny132
9.4.3. Aspekt fonologiczny i ortograficzny134
9.5. Dostęp leksykalny135
9.6. Słowotwórstwo i fleksja (regóły morfologiczne)141
ROZDZIAŁ 10. KOMPETENCJA KOMUNIKACYJNA143
10.1. Uwagi wstępne143
10.2. Akty mowy144
10.3. Znaczenie zdania a znaczenie wypowiedzi147
10.4. Zasady efektywnej komunikacji149
10.5. Rozmowa jako podstawowa forma realizacji kompetencji komunikacyjnej152
10.6. Główne koncepcje teoretyczne w badaniach nad kompetencją komunikacyjną153
10.6.1. Etnografia komunikowania się153
10.6.2. Wspólny grunt: wspólne działanie, wspólne czynności154
10.7. Społeczne aspekty używania języka157
10.8. Siła tkwiąca w ludzkiej kompetencji komunikacyjnej159
ROZDZIAŁ 11. DYSKURS161
11.1. Czym jest dyskurs?161
11.2. Dyscypliny zajmujące się dyskurcem163
11.3. Metody analizy dyskursu164
11.3.1. Metody jakościowe164
11.3.2. Metody ilościowe165
11.4. Dyskurs konwersacyjny166
11.5. Kulturowe uwarunkowania dyskursu konwersacyjnego168
11.5.1. Konwencje konwersacyjne168
11.5.2. Konwencje otwierania i zamykania dyskursu169
11.6. Dyskurs tekstowy170
11.7. Teoretyczne podejścia do analizy dyskursu172
11.7.1. Pragmatyzm172
11.7.2. Socjolingwistyczne analizy konwersacji 173
11.7.3. Psychologia dyskursywna 173
11.7.4. Krytyczna analiza dyskursu 173
11.7.5. Psychologia polityczna 174
11.8. Psycholingwistyczne analizy strategii językowych w sytuacjach społecznych 175
ROZDZIAŁ 12. JĘZYK A MYŚLENIE 178
12.1. Uwagi wstępne 178
12.2. Niezależność myślenia od języka 180
12.2.1. Argumenty za stanowiskiem kognitywnym, czyli łączącym myśl z językiem 181
12.2.1. Argumenty za stanowiskiem nie utożsamiającym języka z myśleniem 182
12.3. Relatywizm językowy 185
12.4. Badania nad związkiem języka z myśleniem 187
12.4.1. Badania międzyjęzykowe 187
12.4.2. Badania wewnątrzjęzykowe 191
12.5. Podobieństwa w funkcjonowaniu obu kompwtencji: językowej i poznawczej 194
ROZDZIAŁ 13. DWUJĘZYCZNOŚĆ 196
13.1. Rodzaje dwujęzyczności 196
13.2. Dwujęzyczność u dzieci 198
13.2.1. Rodzaje dwujęzyczności u dzieci 198
13.2.2. Znaczenie okresu krytycznego dla przyswajania L2 198
13.2.3. Submersja versus immersja 199
13.2.4. Korzyści poznawcze z dwujęzyczności u dzieci 202
13.3. Dwujęzyczność u ludzi dorosłych 204
13.3.1. Rola zdolności językowych w nabywaniu L2 204
13.3.2. Rola motywacji w nabywaniu L2 204
13.3.3. Transfer między L1 i L2 206
13.3.4. Wiek a dwujęzyczność 210
13.4. Dwujęzyczny umysł 211
13.4.1. Interjęzyk, czyli język mieszany 211
13.4.2. Modele dwujęzycznego umysłu 213
13.4.3. Dane neuropsychologiczne w badaniach dwujęzyczności 214
13.4.3.1. Dane z neuroobrazowania mózgu 214
13.4.3.2. Dane z badań nad afazją 215
13.5. Społeczne problemy związane z dwujęzycznością 215
ROZDZIAŁ 14. KOMUNIKACJA NIEWERBALNA 218
14.1. Komunikacja niewerbalna czy komunikacja niejęzykowa? 218
14.2. Formy komunikacji niewerbalnej 219
14.3. Funkcje komunikacji niewerbalnej 221
14.4. Uniwersalne i kulturowo specyficzne cechy komunikacji niewerbalnej 222
14.5. Porównywanie komunikacji niewerbalnej z werbalną 225
14.6. Psychologia kłamstwa 228
SŁOWO KOŃCOWE 233
LITERATURA 235
INDEKS NAZWISK mniej