Płuczki. W poszukiwaniu żydowskiego złota

Płuczki. W poszukiwaniu żydowskiego złota - Opis

Finalista Nagrody Literackiej Nike 2020.

Książka nominowana do Nagrody Literackiej Gdynia 2020 w kategorii esej, Nagrody Historycznej POLITYKI 2020 za rok 2019 w kategorii prace popularnonaukowe i publicystyczne, do Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus 2020 oraz do Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego 2020.

Ona: - Czy chodzenie tam to był grzech? Jak one już były martwe a tu bida była, to nie jest grzech. Tak se myślę. A pan myśli, że to był grzech, rąbać te ciała, szukać tam grosza jakiegoś?

Ja: - To ludzie byli.

Ona: - Ale nieżywe.

To nie były incydenty, ale proceder, który, niemal na masową skalę, trwał przez lata. Na terenie byłych obozów zagłady w Sobiborze i Bełżcu, w mogiłach setek tysięcy ofiar mieszkańcy pobliskich wsi i przyjezdni prowadzili wykopki w poszukiwaniu żydowskiego złota. Na Icki chodzili ojcowie i synowie, sąsiedzi, mężczyźni, kobiety i dzieci.

Prochy zmieszane z ziemią przepłukiwali w rzece lub specjalnie wykopanych dołach z wodą, tzw. płuczkach.

Paweł Piotr Reszka, laureat Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego, w swojej nowej książce zbiera głosy układające się w przerażającą opowieść o zobojętnieniu, które pozwala traktować masowe mogiły jak złotonośne pola. Nie osądza jednak, lecz szuka odpowiedzi na pytania: jak to możliwe, że po Zagładzie mogła przyjść gorączka złota, co kierowało kopaczami i co dzisiaj myślą o tym ich potomkowie.

Mi to obojętne. To nie ja zrobiłem mówi syn jednego z tych, którzy naruszali ziemię w poszukiwaniu złota Żydów. Reporter szuka kogoś, (...) więcej kogokolwiek, kto powiedziałby dzisiaj: To było zło. I może jeszcze: Nie powinniśmy. Zagląda do dołów, które do dziś można znaleźć w lasach Sobiboru, Bełżca i widzi w nich otchłań, która nadal, osiemdziesiąt lat po tamtym się nie zamknęła.

Im dalej w lekturze, tym wyraźniej widać, że to reporter i jego upominanie się o szacunek dla zmarłych jest jasnym promieniem owej mrocznej opowieści. A naszym obowiązkiem - towarzyszenie mu w tej samotnej podróży. mniej