Nowe pogranicze religii i nauki.

---

Nowe pogranicze religii i nauki. - Opis

CZY ŚWIADOMOŚĆ TO TYLKO AKTYWNOŚĆ MÓZGU?

CO DZIEJE SIĘ W NASZYM MÓZGU PODCZAS MISTYCZNEJ EKSTAZY?

CZYM JEST PLURALIZM RELIGIJNY? JAK GO POGODZIĆ Z WŁASNĄ PRAKTYKĄ WIARY?

John Hick podejmuje wyzwanie rzucone przez naturalistyczne koncepcje umysłu, według których doświadczenie religijne można wytłumaczyć naukowo jako wytwór procesów zachodzących w naszym mózgu. Hick w fascynujący sposób opisuje przeżycia związane z doświadczeniami religijnymi oraz metody ich obrazowania. Przekonuje jednak, że nie są one złudzeniami i posiadają pewną wartość – zależną nie od wyznania osoby, która ich doświadcza, lecz od skutków, jakie przynoszą: od tego, jak wpływają na życie ludzi i funkcjonowanie społeczeństw.

„Biorąc pod uwagę, że wszystkie religie wydają się mieć taką samą wartość, jeśli mierzyć ją owocami, jakie wydają w życiu ludzi, nie ma sensu trwać w zwyczajowym przekonaniu, że tylko jedna religia (mianowicie nasza własna) jest jedną jedyną Prawdą. Dlatego przedstawiam pluralistyczną interpretację wszystkich światowych religii. W największym skrócie: religie są różnymi, warunkowanymi przez kulturę ludzkimi odpowiedziami na ostatecznie niewysłowione transcendentne Rzeczywiste. Owo Rzeczywiste czy też Transcendentne, którego natura leży poza zakresem ludzkich pojęć, jest tym, co musi istnieć, jeśli ludzkie doświadczenie religijne na całym świecie ma nie być urojeniem”.

Fragment książki
Nowe pogranicze religii i nauki

Seria W POSZUKIWANIU IDEI XXI WIEKU prezentuje najnowsze publikacje z dziedziny filozofii, nauk społecznych, (...) więcej etyki i neurobiologii, które nie są znane polskiemu czytelnikowi. Stanowią one odbicie najaktualniejszych tendencji intelektualnych we współczesnej humanistyce, naukach przyrodniczych oraz studiach interdyscyplinarnych.

W ramach serii dotychczas ukazały się:

Michael Ruse, Ateizm. Co każdy powinien wiedzieć?

Martin L. Kringelbach, Ośrodek przyjemności. Zaufaj swoim instynktom

Chad Meister, Wprowadzenie do filozofii religii

Henry Jenkins, Sam Ford, Joshua Green, Rozprzestrzenialne media. Jak powstają wartości i znaczenia w usieciowionej kulturze

Victor J. Stenger, Bóg. Błędna hipoteza. Jak nauka wykazuje. że Bóg nie istnieje

Thomas Metzinger, Tunel Ego. Naukowe badanie umysłu a mit świadomego „ja”

Wkrótce ukażą się:

J.L. Schellenberg, Religia ewolucyjna
Spis treści: Przedmowa 13

CZĘŚĆ I 17

1. RELIGIE JAKO INSTYTUCJE STWORZONE PRZEZ CZŁOWIEKA 19

Religie przedosiowe 19

Epoka osi 21

Nowe idee epoki osi 24

Religia jako instytucja i religia jako duchowość/mistycyzm 25

Bilans instytucji religijnych 27

„Naukowe” badania religii 32

2. DUCHOWOŚĆ I MISTYCYZM 35

„Duchowość” i duchowość 35

Duchowość/mistycyzm 42

Mistycyzm jedności 46

3. CZYM JEST DOŚWIADCZENIE RELIGIJNE? 55

Co rozumiemy przez doświadczenie religijne? 55

Rodzaje doświadczenia religijnego 56

Odmieniony świat 58

Doświadczenie obecności 61

Wizje i głosy 64

Niektóre rzadziej spotykane formy doświadczenia religijnego 67

Relacja między wewnętrznymi a zewnętrznymi aspektami religii 68

4. „POZNACIE ICH PO ICH OWOCACH” 73

Od wzniosłości do niedorzeczności 73

W obrębie monoteizmów 77

W obrębie buddyzmu 80

Owoce indywidualne i społeczne 82

CZĘŚĆ II 93

5. WYZWANIE NEURONAUK DLA DOŚWIADCZENIA RELIGIJNEGO 95

Współczesny światopogląd naturalistyczny 95

Materializm religijny? 99

Związek przyczynowy między mózgiem a świadomością 100

Bóg i układ limbiczny 105

Medytacja i mózg 107

6. ZASTRZEŻENIA I PYTANIA 113

Doświadczenie religijne jako umysłowa aberracja 113

Doświadczenie religijne i padaczka 118

Medytacja i mózg 125

Narkotyki i doświadczenie religijne 127

Czysta świadomość 131

7. TOŻSAMOŚĆ UMYSŁU I MÓZGU? 137

Wyjaśnienie pytań 138

Błąd zrównania korelacji z tożsamością 139

Błędne koło 140

Teoria tożsamości 142

Tajemnica świadomości 149

8. WSPÓŁCZESNE TEORIE NATURALISTYCZNE 155

Epifenomenalizm 155

Eksperymenty Libeta 155

Świadomość jako produkt społeczny 158

Świadomość i ewolucja 162

Świadomość jako własność emergentna 166

Naturalizm biologiczny 171

9. ALTERNATYWNA MOŻLIWOŚĆ 177

Plastyczność mózgu 178

Plastyczność mózgu obserwowana w medytacji buddyjskiej 180

10. WOLNA WOLA? 187

Wolność kompatybilistyczna i niekompatybilistyczna 187

Dowody eksperymentalne 192

Indeterminizm kwantowy 197

Problem samoodniesienia 198

CZĘŚĆ III 205

11. PROBLEM EPISTEMOLOGICZNY 207

Nasza sytuacja poznawcza 207

Zasada krytycznego zaufania 211

Krytyczne zaufanie i doświadczenie religijne 213

Różnice i sprzeczności 216

12. ROZWIĄZANIE EPISTEMOLOGICZNE 223

Doświadczanie jako interpretowanie 223

Poziomy znaczenia 227

Wolność poznawcza 230

13. KTÓRAŚ KONKRETNA RELIGIA? 237

Która religia? 237

Zbawienie 243

Odpowiedzi na różnorodność religijną 244

Ekskluzywizm 244

Inkluzywizm 246

Pluralizm 247

14. ODPOWIEDZI NA RÓŻNORODNOŚĆ RELIGII 249

Pluralizm wieloaspektowy 249

Pluralizm policentryczny 252

15. FILOZOFIA PLURALIZMU RELIGIJNEGO 261

Transcendentne 261

Przesłanki 262

Podstawowe rozróżnienie 262

Transcendentne jako leżące poza ludzkim opisem 264

Problem 268

Rozwiązanie 268

16. PLURALIZM I RELIGIE 277

Problem 277

Czy da się pogodzić pluralizm z istniejącą praktyką religijną? 282

Istniejące religie 284

17. DUCHOWOŚĆ NA DZISIAJ 291

Kosmiczny optymizm 292

Święci jako inspiracja 293

Modlitwa 296

Medytacja 299

18. PO ŚMIERCI? 305

Początki wiary w życie po śmierci 305

Niebo i piekło w tradycji chrześcijańskiej 307

Reinkarnacja 310

Gdzie? 314

Wiele wcieleń w wielu światach 315

Podsumowanie 321

Religie jako instytucje i jako duchowość 321

Prymat doświadczenia religijnego 323

Religia i neuronauki 326

Epistemologia i doświadczenie religijne 327

Bibliografia 331

Indeks 345 mniej